Çocuklarda İshal Neden Olur?
Çocuklarda ishal özellikle erken dönemlerde (0-6 yaş aralığında ) sıkça karşılaşılan genelde tedavisi basit ama mutlaka takip edilmesi ve önemsenmesi gereken bir durumdur. İshal sindirim sistemi ile ilgili bir rahatsızlıktır. Çeşitli sebeplerden dolayı (dengesiz-yetersiz beslenme, yüksek ateş, bağırsak içi enfeksiyon vb ) sindirim kanalında sıvı dengesinin bozulmasından dolayı dışkı sıvı olur. Sıvı olan dışkı artarsa buna ishal denir. İshal çoğu zaman yetişkinlerde ya da çocuklarda özel tedaviye gerek duymadan evdeki malzemelerle çözülebilecek bir sıkıntı olsa da özellikle bebeklerde (özellikle 0-48 ay arası bebeklerde) ciddi sorunlara sebep olabilecek bir sağlık problemidir.
Bebeklerde oluşan ishal herhangi bir enfeksiyona bağlı değilse ve bebek ek besin alıyorsa basit tabir edilen bir ishalse bol sıvı vererek ve özellikle 2 yaşın altındaki bebeklere bir çay bardağı kadar sıvı vermek yeterlidir. Bebeklerde ishal oluşmasının en önemli sebeplerinden biri beslenmeye bağlıdır. Beslenme bozukluğunun dışında gelişen ishallerde enfeksiyon, besin zehirlenmesi, antibiyotik kullanımı veya alerjik sebeplerden de ishal görülebilir.
Çocuklarda İshal Durumunda Neler Yapılmalıdır?
Çocuklarda ishal görülmesi durumunda ishalin şiddetine bakılmadan ilk olarak yapılması gereken kaydedilen sıvının yerine konması için sıvı desteğine başlanmasıdır. Bu ağızdan besleyerek olabiliyorsa azar azar besleyerek de halledilebilir. Süt çocuklarında sık emzirme anne sütü verme kusma ve ishalin tedavisi de çok yardımcıdır.
Halk arasında yanlış bilinenlerden biri ishal ve kusmada çocuğun beslenmesinin kesilmesi gerektiğidir. Özellikle ishal durumunda beslenmenin kesilmesi görece olarak azaltır ama bu yanıltıcıdır. Tersine kaybedilen sıvının yerine konması için bebeğin azar azar beslenmesi gerekir.
Özellikle katı kıvamlı ve kolay sindirilen örneğin pirinçli gıdalar verilerek kaşıkla beslenmesi kusmanın olmadığı durumlarda yapılmalıdır. Kusma refleksinin oluşmaması için ise büyük miktarlarda sıvının birdenbire verilmemesi azar azar verilerek çocuğun beslenmesi gereklidir. Böylelikce hem ishalin ve hemde kusmanın da önüne geçmek kolaylaşacaktır
Yağsız ve Posasız Beslenme
Çocuklarda ishal olması durumunda sıvı kaybına bağlı olarak sıvı ve elektrolit kaybı yaşanır ve bu dengeyi mutlaka tekrar sağlamak gereklidir. Çocuk ishalse ancak kusmuyorsa ve vücudun sıvı kaybı orta derecede ise bol bol sıvı alması sağlanmalıdır. Bu sıvılar su olabildiği gibi oral replasman (halk arasında serum olarakta bilinir) sıvıları denilen tuz ve şekerle dengelenmiş elektrolit dengesini sağlayan sıvılarda kullanılabilir. Aynı zamanda ishal durumunda bağırsak florası bozulduğu için bağırsak florasını düzenleyici probiyotik tozlar sulandırılarak içilmelidir.
Doktor önerisi olmadan asla ishal kesici ilaçlar verilmemelidir. Öncelikle ishalin neye bağlı olarak geliştiğini öğrenmek gereklidir. Virüse bağlı olabilir, enfeksiyona bağlı olabilir, parazitten kaynaklanmış olabilir dolayısıyla ishalin basit doğal yöntemlerle geçmemesi durumunda mutlaka bir uzman doktora görünmek gereklidir.
İshale İyi Gelen Yiyecekler ve Yöntemler
Çocuklarda ishal için ilaç kullanmadan önce beslenme yoluyla da olarak da ishalin kesilmesine, azalmasına yardımcı olarak gıdalarda tüketilebilir. Bu gıdalar
- Şeftali,
- Muz,
- Yağsız yiyecekler,
- Haşlanmış patates veya püresi
- Kabuksuz elma,
- Havuç suyu veya taze havuç,
- Pirinç lapası, pirinç çorbası veya pirinç suyu,
- Yoğurt veya ayran
gibi katı kıvamlı yiyecekler ishal durumunda yardımcı gıdalardır.
İshale İyi Gelen 2 Yöntem
Bebeklerde kullanılması uygun olmamakla birlikte belirli yaşın üstünde çocuklarda denenebilecek bazı geleneksel ama etkili yöntemlerde mevcuttur.
Yöntem-1
Karışım için; 1 litre ılık su içerisine 1 yemek kaşığı toz şeker 1 tatlı kaşığı tuz karıştırılır ve her dışkılamadan sonra yarım su bardağı olarak önerilir. Bu tuz ve şeker aslında serum olarak bildiğimiz sıvının içeriğidir.
Yöntem-2
Diğer bir etkili yöntemde limonlu kahve yöntemidir. Bir tatlı kaşığı Türk kahvesinin içerisine birkaç damla limon damlatarak çocuğunuza onu kusturmadan yedirmeye çalışın. Bu yöntem ishalin kesmede etkili bir yöntemdir.
Önemli Uyarı
Çocuklarda ishal için kullanılabilecek bu iki yöntem geleneksel olarak adlandırılsa da etkisi kanıtlanmış, doğru yapıldığında zararsız ve etkili yöntemlerdir. Fakat özellikle süt çağından olan çocuklarda kullanılması uygun değildir. Tat duygusu yeni gelişen süt çağındaki çocuklar için bu tariflerin tatlarının biraz değişik olması sebebiyle süt çağındaki çocuklarda kusmayı tetikleyebilir ve daha çok sıvı kaybına neden olabilir. Lütfen tarifi uygularken bu konuda dikkatli olalım.
Ancak vücuttaki sıvı kaybının beklenenden çok daha fazla olması durumunda ve çocukta kusma sebebiyle de sıvı alamadığı durumda mutlaka hastane koşullarında tedavi edilmesi gereklidir. Onun içinde ishal süreci boyunca çocukları takip etmek önemlidir.
Anne Sütü Alan Bebeklerde Anne Sütü Kesilmeli Mi?
Öncelikle bebek anne sütü alıyorsa ve ishal olmuş ise anne sütünün kesilmesi çok yanlıştır. Anne sütü vermeye devam etmek gerekir. Anne sütünün içinde bulunan maddeler ishale sebep olan enfeksiyona karşı direnç gösterir ve ishalin daha çabuk iyileşmesi sağlanır. Bu nedenle ishal durumunda anne sütünün kesilmesi son derece yanlıştır. Hatta tam tersi sık sık emzirmeye devam etmelidir.
Bakınız Anne Sütünün Faydaları Nelerdir?
İshalden korunmak için öncelikle temizlik bakımından hijyene dikkat edilmelidir. Eller sıklıkla sabunla yıkanmalı, mama yiyen anne sütü dışında beslenen bebeklerde içme suyu mutlaka kaynatılarak verilmeli, biberonlar dezenfekte edilmeli, musluk suyu veya bilinmeyen sular çocuğa asla kaynatılmadan verilmemelidir. Çiğ sebze ve meyve tüketiminde mutlaka çok iyi yıkanmalı buzdolabında yiyecekler muhafaza edilmelidir.
Bebeklerde Geçmeyen İshallerde Ne Yapmak Gereklidir?
Bebeklerde yiyeceklere bağlı veya kısa süren (bir kaç gün gibi) ishal ciddi bir durum değildir. Sıvı verilerek ve bir iki öğün beslenme diyeti uygulanarak genellikle geçer. Ancak geçmeyen uzun süren ve buna rağmen bulantı kusma karın ağrısı yüksek ateş iştahsızlık halsizlik gibi ishale eşlik eden birtakım bulgularında olması durumunda müdahale edilmelidir. O zaman kalın bağırsakla ilgili sorun olduğu akla gelebilir ve ishal sümüksü ve kanlı ise mutlaka doktora en kısa zamanda götürülmeli ve gerek görüldüğü durumda klinik koşullarda tedaviye başlanmalıdır.
İshal sonuç olarak özel durumlar haricinde tedavisi basit, bir kaç günde tedavi edilebilen bir rahatsızlıktır. Burada önemli olan yukarı da da belirttiğimiz gibi ishalin takibi ve nedenlerini doğru anlamaktır. Özellikle çocuklarda ishal genelde sıkça görülen bir durum olduğu için özellikle ilk karşılaşıldığında panik yapılmamalı ve bir doktora da danışılarak tedavisine başlanmalıdır.
Sağlıklı günlerde kalmanız dileğiyle…
