Pamukçuk özellikle bebeklerde emme çağında sıkça oluşan ve ağız içi, dil üstünde oluşan ufak yara görünümlü mantar kökenli enfeksiyonlardır. Bebekler için oldukça rahatsız edici ve can yakıcı olabilen olan bu yaralar özellikle bebeğin rahat emmesini engellediği için hem bebek hem de anne açısından oldukça sıkıntılı bir durumdur. Ayrıca daha çok yeni doğan bebeklerde görülse de yaş aralığı olmaksızın her yaşta görülebilen görülen bir rahatsızlıktır.
Bebeklerdeki sebebi genelde süt emildikten sonra geçtiği bölgelerde (yanaklar, dil üstü, ağız tavanı vb ) süt artıkların birikmesi, diş çıkarma dönemlerde bebeğin bağışıklığının düşmesi, yetişkinlerde ise çeşitli durumlarda oluşan yüksek stres, hastalık gibi durumlara bağlı olarak bağışıklığın düşmesidir. Mantar kökenli bir rahatsızlık olduğu için fark edildikten sonra mutlaka tedavi edilmelidir çünkü iyileşmesi oldukça zor yaralardır.
Pamukçuk Rahatsızlığı Neden Ortaya Çıkar?
Pamukçuğa neden olan yukarıda da bahsettiğimiz gibi Candida Albicans adı verilen bir mantar türüdür. C. Albicans denilen bu mantar türü normal koşullarda bütün insanların ağız içi florasında yaşayan bir mantardır. Normal şartlarda ağız içinde yaşayan pek çok bakteri ve mantar türünde olduğu gibi ağız florası denge halindedir. Ancak çeşitli sebeplerden, bağışıklık sisteminin düşmesi ile aktif hali geçer ve yaralar halinde ortaya çıkmasına sebep olur. Yapılan araştırma sonuçlarında antibiyotik kullanımınında bebeklerde pamukçuk hastalığını tetiklediği görülmüştür.
Bebeklerde Pamukçuk Belirtileri Nelerdir?
Pamukçuk hastalığının semptom olarak çok fazla belirtisi yoktur. Genelde kendini ağız içinde ağrılı ve kendine kendine iyileşmeyen ufak yaralar olarak gösterir. Bu yaraların ilerlemesi durumunda ateş ek durum olarak ortaya çıkabilmektedir. Yetişkinler bu durumu kolayca fark etse de bebekte yaralar ancak tamamen oluştuktan sonra bebeğin özellikle kesintisiz ağlama, emmenin zayıflaması gibi durumlarla teşhisi koyulabilmektedir. Bebeklerde olup olmadığını anlamanın en kolay yolu bebeğin ağız içine baktığında kolayca fark edebilecek dil üstünde, yanaklarda ya da ağız tavanın da oluşan beyaz lezyonlardır. Bu lezyonlar ağrılı oldukları için bebeklerde emme güçlüğü, emmeyi terk etme, sürekli ağlama gibi semptomlara neden olabilir. Ancak bu semptomlar bebeklerde pek çok şeyden dolayı olabileceği için en doğru ağız içine bakılarak koyulandır.
Pamukçuk Nasıl Teşhis Edilir? Ebeveynler Önlem Olarak Neler Yapılabilir?
Bebeğini emziren anneler bebeklerinin bir kaç günde bir ağız içini kontrol etmesi pamukçuk oluşmaması için önlem olarak yapılabilir. Birkaç günde bir kulak çubuğu ya da ucuna pamuğun düzgün bir şekilde sarıldığı bir çubukla, (pamuğun çubuktan ayrılmayacağına emin olunması gereklidir.) çubuk suya batırılarak, bebeğin dili, ağız tavanı, yanakları hafifçe sürtülerek temizlenebilir.
Bu bebeğin ağzında süt kalıntısı oluşumunu engelleyecek ve pamukçuk olma ihtimalini azaltacaktır. Ne yazık ki bu rahatsızlık sadece süt kalıntısından dolayı olmadığı için önlem alsakta bebeğimiz özellikle diş dönemlerinde bağışıklığın düşmesine bağlı olarak pamukçuk olabilir. Ancak yinede yapılacak bu ağız kontrolü sayesinde erken tarihte pamukçuk olduğunu ortaya çıkaracağı için tedavinin süresini azaltılıp, etkisi arttırabilir. Ayrıca anne bu süreçte göğüs ucu temizliğine dikkat etmeli ve eğer göğüs ucunda kızarlık varsa mutlaka bir doktora görünerek gerekli aynı tedaviyi annede almalıdır.
Bebeklerde Ağız Yaraları Nasıl Geçer?
Bebeklerde bu durumun fark edilmesi durumunda en doğru yöntem vakit geçirmeden doktora başvurmaktır. Pamukçuk tedavisinde genellikle mantar enfeksiyonuna karşı anti bakteriyel oral şurup ve damla ile tedavisi uygulanır. Ayrıca karbonatlı su ile meme ucunun temizlenerek bebeğin emzirilmesi veya karbonatlı suya batırılmış temiz steril biri gazlı bezle veya pamukla bebeğin ağzının silinmesi tedaviye yardımcı olacaktır. Ancak unutulmamalıdır ki karbonatlı su ile temizlik tedavi değil sadece tedaviye yardımcı olmak için yapılır. Mantar enfeksiyonları oldukça inatçı enfeksiyonlar oldukları için mutlaka doktora gidilmeli ve bebeğin ve gerekiyorsa annenin uygun tedavi tedavi alması sağlanmalıdır.
